Hoe de circulaire ambitie van Energiehub050 werkelijkheid werd
We willen in Nederland de transitie maken naar een circulaire economie. Dit vraagt om een andere manier van bouwen. Op verschillende plekken in Nederland zijn succesvolle initiatieven te vinden van circulair bouwen. Bijvoorbeeld de Energiehub050 in Groningen. Dit is één van de meest circulaire gebouwen van Nederland en fungeert als aanjager voor de energietransitie. De circulaire ambitie is hier waargemaakt in 6 concrete stappen, die zich richten op de gehele levenscyclus van het gebouw.
Concrete circulaire ambitie (stap 1)
Het is essentieel dat de opdrachtgever de lat hoog legt met een duidelijke en gedragen circulaire ambitie. Bij de ontwikkeling van de Energiehub050 is de ambitie gesteld om een zo laag mogelijke milieu-impact én een zo hoog mogelijke restwaarde te realiseren. In stap 1 van de circulaire projectaanpak van Draaijer is de circulaire ambitie bepaald en concreet geformuleerd. Hierbij hebben interactieve sessies met betrokkenen en inspirerende voorbeelden een essentiële rol gespeeld.
Financiële en maatschappelijke waarde (stap 2)
Gebouwen kosten veel geld. Niet alleen om ze te realiseren, maar ook voor het gebruik van energie en het onderhoud. Traditioneel wordt vooral op kosten gestuurd: investeringskosten en exploitatiekosten. De waarde van een gebouw gaat echter veel verder dan dat. Zo dient Energiehub050 als plek waar samengewerkt wordt aan de energietransitie. Dit vormt dus een belangrijke waarde van het gebouw en maakt – naast financiën – onderdeel uit van de value case.
Ontwerpprincipes (stap 3)
In de derde stap is de essentie van het ontwerp teruggebracht tot de 10 belangrijkste ontwerpprincipes. Dit zorgt niet alleen voor een duidelijke focus om op sturen, maar het is ook veel makkelijker te communiceren naar alle betrokkenen bij het ontwerpen en bouwen. De Energiehub050 bewijst dat je met ontwerp, materiaalgebruik en bouwmethoden heel veel kunt doen in energietransitie, ecologisch bouwen en klimaatadaptatie.
De kracht van co-creatie (stap 4)
Het succes circulair bouwen zit wat ons betreft in co-creatie. We spreken bij de ontwikkeling van de Energiehub050 dan ook niet van ‘opdrachtgever-opdrachtnemer relaties’, maar van een ecosysteem van partijen die gezamenlijk de circulaire ambities hebben gerealiseerd. Dit vraagt om een andere manier van inkopen en samenwerken. We selecteerden dus partijen die in staat zijn om innovatief mee te werken. Zo is gebruik gemaakt van de leidraad circulair inkopen van CB’23 en is een openbare pitchsessie georganiseerd, zodat innovatieve partijen zélf een circulaire oplossing konden aandragen. Een van de pitches heeft bijvoorbeeld geleid tot een groene inrichting van de buitenruimte, die biodiversiteit bevordert en de ecologische waarde van het gebied versterkt.
We zijn trots op het resultaat maar nog meer op de samenwerking met Alfa-college, BAM Bouw en Techniek, De Unie Architecten, idverde NL en alle overige betrokken partners. We hebben er echt samen voor gezorgd dat we dit unieke project in Groningen konden realiseren.
Inzicht en sturing met data (stap 5)
Data geeft ons steeds meer inzichten. Het vastleggen en borgen van materiaaldata en bevestigingsmethodieken helpt om hergebruik in te toekomst mogelijk te maken. Tegelijkertijd zetten we de 9 indicatoren van het Nieuwe Normaal in om circulariteit te meten. Hiermee kunnen we steeds concreter sturen en grip houden op ambities, doelen en waarde van gebouwen.
Bij Energiehub050 is een BIM model gemaakt waarin alle gebouwdata digitaal beschikbaar is. Bovendien geven een demontageplan en een materiaalpaspoort inzicht in de potentiële restwaarde van het gebouw.
Duurzaam gebruik van een gebouw
De impact van het gebouw op het klimaat gaat in de gebruiksfase onverminderd door. We richten ons daarom in de laatste stap op het duurzaam gebruik en het einde van de levensduur van het gebouw. Data blijft hier een belangrijke rol spelen. Zo kunnen we bezetting meten, waardoor effectiever gebruik gemaakt kan worden van ruimtes. Of monitoren we actief het verbruik, de opwekking en opslag van energie.
Gebouwen die het einde van de levensduur bereikt hebben, zijn de donoren voor nieuw te realiseren gebouwen. Draaijer werkt samen met de Gebouwenmarktplaats om vraag en aanbod aan elkaar te koppelen. Voor Energiehub050 hebben we bijvoorbeeld een routekaart voor herbestemming opgesteld. Het gebouw is net opgeleverd en nu al op de Gebouwenmarktplaats te vinden.
