Nieuwe huisvesting voor het Universitair Centrum Psychiatrie
Wanneer de zon opkomt in het oosten, vallen de eerste lichtstralen de slaapkamers van het nieuwe Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) van het UMCG binnen. Een goed dagritme is essentieel voor de psychiatrische patiënten die hier verblijven.
Na bijna 12 jaar plannen maken en een bouwstop, is in de zomer van 2024 de nieuwbouw van de psychiatrische afdeling van het UMC in Groningen feestelijk geopend. De oude gebouwen waren na 40 jaar aan vernieuwing toe en het complex heeft de lang gewenste verbinding met het bestaande medisch centrum gekregen.
Een huiselijk gevoel
Er is een gebouw gecreëerd waarin iedereen zich thuis voelt en dat niet aanvoelt als een instelling. Maar wat maakt een gebouw huiselijk? De architecten van Vakwerk architecten en atelier PRO hebben dit in het Programma van Eisen prachtig terug laten komen. Meteen als je binnenkomt voelt het prettig om hier te zijn. Een open ruimte met veel daglicht en planten draagt hier natuurlijk aan bij.
Een Programma van Eisen specifiek voor de psychiatrie
Liesbeth Schellens is al vanaf 2010 als huisvestingsadviseur bij Draaijer nauw betrokken bij het project. “We zijn begonnen met een bezettingsgraadonderzoek en hebben vervolgens samen met de gebruikers het Programma van Eisen opgesteld. Het was een uitdaging om zowel de wensen van de gebruikers te vertalen als een flexibel en toekomstbestendig gebouw te creëren. Een leerzaam en intensief proces, maar het resultaat mag er zijn.”
De mensen van het UMCG waren gewend aan de eisen van een ziekenhuis. Dit botste soms met de wens om een huiselijke omgeving in de nieuwbouw voor de psychiatrie. Die tegelijk ook suïcideproof moet zijn. Zo hebben we voor elke ruimte aangegeven wat voor soort deurklink gebruikt moet worden. In ruimtes waar de patiënten alleen verblijven, zoals de slaapkamers en sanitaire ruimtes, mag niets achter de deurklinken kunnen blijven haken. De gordijnrails en de ophanging van hanglampen moeten naar beneden komen wanneer er meer dan 25 kilo aan gehangen wordt.
Zelfs aan welk soort glas in welke ruimte toegepast kon worden, is een hele studie voorafgegaan. Glas moest niet in scherven uiteen kunnen vallen want dan zou er een acuut veiligheidsrisico ontstaan. Het was een wens dat patiënten zelf een raam in de slaapkamer open kunnen zetten voor frisse lucht, maar dit moet dan zo toegepast worden dat je er niet door naar buiten kan en er ook geen voorwerpen door naar binnen gesmokkeld kunnen worden. Leuke puzzels om samen met de architecten en uitvoerende partijen een oplossing voor te vinden.
Het Programma van eisen zat zo goed in elkaar dat het in de tien jaar dat we met elkaar bezig zijn geweest niet essentieel is aangepast.
Liesbeth Schellens
Senior adviseur
Een toekomstbestendig gebouw
Dankzij de nauwe samenwerking tussen de architecten, de gebruikers en Draaijer is een gebouw gerealiseerd dat niet alleen voldoet aan de huidige eisen, maar ook klaar is voor toekomstige ontwikkelingen. De wereld verandert continu, dus ook wanneer het gebouw in gebruik is. Door de klinieken en behandelkamers op de polikliniek uniform te maken, is het mogelijk om deze in de toekomst voor andere gebruikers in te zetten zonder grote structurele wijzigingen aan het gebouw.
Halverwege het bouwproces was een bezuinigingsronde, waarin we tot 10% minder vierkante meters moesten realiseren. Zelfs toen bleef het Programma van Eisen overeind. Liesbeth: “Er is door alle betrokkenen goed nagedacht over wat daadwerkelijk nodig was voor het UCP. Het Programma van eisen zat zo goed in elkaar dat het in de tien jaar dat we met elkaar bezig zijn geweest niet essentieel is aangepast.” Dit project is een mooi voorbeeld van hoe de juiste aanpak en samenwerking kan leiden tot een zorgomgeving die zowel functioneel als huiselijk is.
Liesbeth SchellensSenior adviseur