Om daadwerkelijk per 2050 aan de ‘energieneutraal’ doelstellingen in de onderwijswereld te voldoen, is vanuit de scholenbouw gezien een versnelling in de verbeteringen noodzakelijk. Voor de realisatie van zuinigere, maar vooral betere, gezonde en duurzame schoolgebouwen. Om de doelen te behalen, moet de intensiteit van het aantal verbouw- en nieuwbouwprojecten omhoog.
In de wijk Soesterkwartier in Amersfoort moeten drie nieuwe scholen gebouwd worden. In de lijn van de versnelling is hierbij onderzocht of dit als één gestandaardiseerde aanpak in de markt gezet kan worden. Draaijer heeft dit als testcase aangedragen bij Kenniscentrum Ruimte-OK.
Soesterkwartier Amersfoort
De nieuwbouw van een drietal primair onderwijs scholen in de wijk Soesterkwartier is voorgesteld als testcase: Als we de drie projecten clusteren – en daarmee de inkoop van diensten en werken – is het dan mogelijk een meer gestandaardiseerde aanpak voor het ontwikkel- en bouwproces te creëren?
We hebben niet te maken met één directe opdrachtgever, maar met drie schoolbesturen. Dit maakt de bouw gecompliceerd. Met de door Draaijer voorgestelde geclusterde inkoop kunnen we de scholen sneller en efficiënter ontwikkelen. Daarmee krijg je niet alleen meer kwaliteit, tegen gelijke kosten, maar kan er ook sneller gebouwd worden. Wij hebben onderzocht hoe we dit moeten aanvliegen: hoe koop je dit geclusterd in zodat het leidt tot efficiency?
Kennisontwikkeling
Ruimte-Ok heeft het Plan van Aanpak van Draaijer uit 2024 goedgekeurd. Vanuit die organisatie is een klankbordgroep samengesteld om toe te zien op de kwaliteit van ons onderzoek. Wij hebben vervolgens een kennisontwikkelingsfase doorlopen met diverse andere partijen met kennis over het aanbestedingsrecht, inkoopprocedures en samenwerkingsvormen in de bouw.
Juridisch afwegingskader
In een aantal pressure cooker sessies met een projectgroep zijn verschillende vormen van clustering onderzocht en is gekeken naar geschikte bouworganisatievormen en strategieën om de markt te benaderen. Daaruit is een voorlopige strategie gekomen die getoetst is in de klankbordgroep. Uiteindelijk moet dit leiden tot een juridisch afwegingskader voor zowel de aanbesteding, het ontwerp en de bouwvorming ten behoeve van een efficiënter en effectiever besluitvormingsproces waarin meerdere scholen tegelijkertijd meegenomen worden.
Vanuit Ruimte-OK is een subsidie toegekend voor de gekaderde adviesvraag. Onderdeel van deze subsidie is de verplichting om hetgeen we in dit traject geleerd hebben te delen op hun website, zodat ook andere partijen er voordeel uit kunnen halen in (scholen)bouwtrajecten. Wij delen zowel de keuzes die we hebben gemaakt als de opties die het uiteindelijk niet zijn geworden.
Programmatische aanpak onderwijshuisvesting
Het Programma Onderwijshuisvesting is een initiatief van het ministerie van OCW en wordt gedragen door de PO-Raad, de VO-raad en de VNG. Er is een Klankbordgroep Onderwijshuisvesting met huisvestingsexperts van scholen en gemeenten die met kennis uit het veld bijdragen aan de ontwikkeling van het programma. Het programmabureau wordt uitgevoerd door Invest-NL en Kenniscentrum Ruimte-OK.
Het doel van het programma is om met een integrale aanpak een versnelling van de verbetering van kwalitatief gedateerde onderwijshuisvesting te realiseren. Het programma is gebaseerd op drie pijlers die moeten bijdragen aan het behalen van de doelstellingen:
Basis in beeld: inzicht in data van alle schoolgebouwen
Simon de RuigSenior projectmanager